Misverstand 1: Bioplastic, beter dan echt plastic

Dit is toch plastic? In eerste instantie klinkt dit helemaal niet vreemd. Het is doorzichtig en stevig net als plastic, maar zodra het in de plastic recyclestroom belandt gaat het mis. Normaal plastic is gemaakt van fossiele grondstoffen en gaat een erg vervuilend proces door om gemaakt te worden. Dit soort fossiele plastic wordt ook op een specifieke manier gerecycled. Namelijk doormiddel van drijven in water.

Bijna elk soort plastic drijft op een andere hoogte in water. Hierdoor zijn ze gemakkelijk te scheiden. Sommige plastics drijven wel op dezelfde hoogte, dit is voornamelijk een probleem door bioplastics. PLA bioplastic drijft bijvoorbeeld op exact dezelfde hoogte als het veelgebruikte PET plastic.

De bovenstaande plastic pouch is gemaakt van PLA (poly-lactic acid) bioplastic voornamelijk gemaakt van maïs. Het heeft vrijwel dezelfde eigenschappen als normaal plastic, naast dat PLA industrieel composteerbaar en biodegradable is, maar wordt op een veel minder vervuilende manier geproduceerd. Je zou zeggen dat dit net als normaal plastic gerecycled kan worden aangezien het ‘vrijwel dezelfde eigenschappen’ heeft.

Jammer genoeg is dit niet mogelijk met huidige technieken, aangezien PLA bioplastic en PET plastic in het recycleproces onscheidbaar zijn. Dit resulteert dat het samengevoegd wordt en een lagere kwaliteit PET plastic wordt geproduceerd. Daarom leg je PLA bioplastic in restafval en niet in PMD. Het is verwarrend en onhandig.

Dit probleem kan in de toekomst opgelost worden als er aparte afvalbakken en recycle locaties geopend worden voor bioplastics. Zolang dit niet winstgevend is, is er ook geen reden voor bedrijven en overheden om hierop te focussen.

Misverstand 2: Papier en karton is makkelijk recyclebaar

Je bestelt een pizza en laat het bezorgen, eventjes later komt de pizza aan. De pizza raakt op en de kartonnen pizzadoos blijft over, je gooit het in de papierbak. Wat is er fout gegaan? Veel mensen checken de kartonnen pizzadozen bijvoorbeeld niet op vetvlekken. Als er een hoge gehalte vet of andere voedselresten op karton zit kan dit het recycleproces van papier beïnvloeden. Bij het papier recycleproces wordt oud papier geweekt in enorme hoeveelheden water om de papiervezels uit elkaar te halen. Deze vezels worden gebruikt om pulp te maken en met een gigantische machine wordt het pulp weer tot papier verwerkt. Voedselresten, zoals vet tussen de papiervezels, kunnen later in het proces de kwaliteit en sterkte van papier verlagen.

Source

Je moet simpelweg karton schoon houden om het recyclebaar te houden. Een kleine hoeveelheid voedselresten is recyclebaar, meer dan dit is niet recyclebaar. Naast voedselresten zijn er nog veel andere voorwaarden, maar veel hiervan ligt buiten invloed van de consument.

Source

Misverstand 3: Plastic netje om jouw fruit

Iedereen kent ze wel, de netjes om mandarijnen, uien en andere groenten en fruit. Ze zijn duidelijk gemaakt van plastic, stevig genoeg om een paar mandarijnen bij elkaar te houden, of niet? Vaak zitten er in deze plastic netjes ook stukken metaal.

Dit maakt het niet onmogelijk om in het plastic recycleproces te verwerken, maar de structuur van deze netjes zijn tevens ook erg onhandig. Bij het plastic recycleproces wordt plastic versnipperd naar kleine stukjes, dit helpt bij het scheiden van verschillende soorten plastic. “De netjes draaien zich om de messen van de maalmolens” volgens Milieu Centraal. Het verstoort dus de machines en wordt niet makkelijk versnipperd.

Het is dus beter om dit soort netjes bij het restafval te leggen. Hierdoor kan het metaal van de netjes uit het bodemas van de verbranders verkregen worden en hergebruikt worden.

Source

Misverstand 4: Metaal, eigenlijk niet eens zo slecht

Metalen blikken, vervuilend en goedkoop. Maar is dat ook echt zo? Veel mensen zien blik als een lelijke en goedkope optie als verpakkingsmateriaal. Hiernaast zien velen het ook als vervuilend. Dit zorgt ervoor dat bedrijven vaak kiezen voor minder duurzame opties voor een duurzamer imago, bijvoorbeeld karton in plaats van metaal.

De inleiding begon over blik en dit deel gaat hierover verder. Want waarom is metaal nou zo goed recyclebaar? Dit komt voornamelijk door de unieke eigenschappen van metaal, het is magnetisch. Er is een belangrijk onderscheid tussen metalen, dat zijn ferro- en non-ferro metalen. Ferro metalen zijn magnetisch en non-ferro metalen niet, dit heeft invloed op de manier van recyclen.

Als metaal in restafval belandt en door de verbrander gaat, blijft het metaal over in het bodemas. Dit wordt voor een groot deel weer teruggewonnen, maar gemiddeld vindt er toch nog 17% verlies door oxidatie voor. Naast restafval is er ook nog een andere methode met hogere terug winsten. Jammer genoeg is deze methode alleen voor non-ferro metalen, zoals aluminium.

Door gebruik van een fenomeen genaamd ‘Eddy Current’ kunnen non-ferro metalen tijdelijk magnetisch gemaakt worden. Dit is zo ingericht zodat aluminium verpakkingen letterlijk uit de lopende band worden geschoten door magnetische afstoting. Hierdoor belandt het metaal op een andere band en kan het 100% teruggewonnen worden.

Source

Dit is dus waarom metalen blikken in werkelijkheid zo duurzaam en goed recyclebaar zijn. Je krijgt er met de huidige recyclemethoden veel voor terug. Daarom maakt Dilmah ook gebruik van dit materiaal in de t-Series stalen blikjes. Het materiaal is natuurlijk goed herbruikbaar door de blikjes opnieuw te vullen door gebruik van refill zakjes. De zakjes zijn gemaakt van aluminium en hierdoor zijn ze ook recyclebaar, alleen niet zo goed als de blikjes. Een algemene regel in het metaal recycleproces is, “Hoe dunner met metaal, hoe minder recyclebaar het is.”

Source

Als het stalen blikje van t-Series toch ooit weggegooid wordt is het helemaal niet erg. Aangezien de doosjes van staal zijn, kunnen ze zo door magnetisme gescheiden en omgesmolten worden. Ook hoeft blik en metaal niet altijd lelijk te zijn, de t-Series verpakking is hier een goed voorbeeld van.

Misverstand 5: Het duurzame imago van glas

Glas wordt toch beter gescheiden, dus is het duurzamer? Dat zou je zeggen als je glasbakken ziet en weet dat bijna iedereen zijn glas goed scheidt. Dit is zeker waar, maar naast dit scheiden kost glas in realiteit enorm veel energie om te gebruiken voor het maken van flessen en potten.

Dit komt door de glasovens waar het glas omgesmolten wordt voor hergebruik. Deze ovens moeten constant op 1500+ graden Celsius gehouden worden. 24 uur per dag, 7 dagen per week en 365 dagen per jaar. Een glasoven gaat nooit uit en kan tot wel 12 jaar mee gaan, ook zijn glasovens enorm. Zoveel ruimte heet houden is niet een simpele taak, zie onderstaande afbeelding.

Source: Ardagh Glas

Gelukkig zijn er wel methodes om energieconsumptie te verlagen. Gebruik van zand en andere hulpmiddelen is niet weg te werken uit de productie van glas. Maar door een deel hiervan te vervangen door oude glasscherven kan deze energieconsumptie verlaagd worden. Deze glasscherf vervanging kan van 10% tot wel 90% oplopen, waarbij de 90% het meeste energie conversveerd. 10% scherven is ongeveer te vertalen naar 2.5% minder energiegebruik.

De kleur van het glas kan ook de duurzaamheid beïnvloeden. Wit glas is bijvoorbeeld erg gevoelig voor kleurverandering, dus hier kunnen minder makkelijk scherven aan toegevoegd worden tijdens het smelten. Bij bruin en groen glas maakt dit minder uit, wat dus meer scherven toe laat.

Source: Eigen excursie bij Ardagh Glas Dongen

Zo herken je greenwashing op verpakkingen

Misleidend kleurgebruik

Er is tegenwoordig steeds meer vraag naar duurzaamheid van consumenten. Dit is daarom een erg belangrijk onderwerp voor bedrijven om zich op te focussen. Bedrijven brengen dit bijvoorbeeld over met de verpakking en groene en bruine kleuren komen hierbij vaak voor. Maar sommige bedrijven doen dit op een negatieve manier.

Twee hele duidelijke greenwashing verpakkingen zijn de “papieren” fles van Innisfree en de “plant based” fles van Tide. Ten eerste is de fles van Innisfree van buiten papier en groen en bruin gekleurd. In realiteit zit binnenin alsnog een plastic flesje, wat deze verpakking dus absoluut niet duurzaam maakt.

De “plant based” fles van Tide heeft allemaal claims op de verpakking waar geen bewijs voor is gegeven. Ook deze verpakking maakt gebruik van groene en bruine kleuren. Een claim die Tide op de verpakking heeft staan is dat het product 100% van hernieuwbare energie is gemaakt. Maar op de verpakking staat ook, in hele kleine letters, dat 50% van deze energie van stoom komt, wat makkelijk steenkool energie kan zijn.

Source Source

Dit is niet alleen een enorm probleem voor consumenten, maar ook voor bedrijven die werkelijk duurzaam zijn. Greenwashing komt vooral op slimme marketing neer, wat dan de reputatie van duurzame producten verminderd. Verpakkingen met groene en bruine kleuren zijn dus zeker niet altijd duurzaam, ook al proberen ze je dat te laten denken.

Nikszeggende logos en certificaten

Naast kleurgebruik wordt er ook gespeeld met loopholes in keurmerken en certificaten voor greenwashing. Daarom is het ook altijd handig om kritisch na te denken over wat er nou op een verpakking staat. Gelukkig maken Europese en Nederlandse voedselwarenwetten het moeilijker voor bedrijven om consumenten te misleiden, maar het stopt niet alles.

Ten eerste kunnen bedrijven zo veel mogelijk certificaten en keurmerken bedenken als ze willen. Daarom doen sommige bedrijven dit ook om een vals beeld te geven van in werkelijkheid niet zo duurzame producten. Hieronder zijn voorbeelden van dit soort misleiding.

Hieronder is een heel goed voorbeeld van een bedrijf dat gebruik maakt van ongeverifieerde certificaten en keurmerken. Geen een van deze certificaten zijn officieel dus ze zijn niet gegarandeerd waar. Ook hier is weer gebruik gemaakt van de kleur groen.

Source

Recyclable vs. Recycled

Als laatste is er ook een enorm verschil in woordgebruik, recyclebaar en gerecycled zijn twee compleet verschillende woorden. Recyclebaar geeft alleen aan dat het materiaal gerecycled kan worden en niet dat het van gerecycled materiaal is gemaakt. Gerecycled heeft dit tweede deel aan, maar ook niet of het recyclebaar is. Consumenten kijken hier vaak overheen, hier maken bedrijven zoals Coca-Cola gebruik van.

Source

Een claim zoals recyclebaar is leuk, maar dan moet de fles wel gerecycled worden. Dit is het grote probleem van plastic. Omdat plastic recycling niet overal gestandaardiseerd is wordt er niet altijd gerecycled. Daarom is een claim zoals “recyclebaar” vrij nutteloos en heeft dit alleen toepassing als het product verkocht wordt in een gebied of land waar plastic recycling goed geregeld is.

Dit is waarom claims zoals “gerecycled” toch net wat belangrijker zijn, dan is het tenminste zeker dat recycling al minstens 1 keer plaats heeft gevonden. Het beste zou natuurlijk zijn als deze twee claims gecombineerd zouden worden door bedrijven.

Wat moet je onthouden?

Belangrijkste punten voor in het alledaagse leven

Wat zijn nou de belangrijkste punten uit deze blog om mee te nemen in het alledaagse leven? Ten eerste de misverstanden van verpakkingsmaterialen:

• Let goed op als je plastic scheid, bioplastic hoort niet bij fossiele plastic.
• Zorg dat karton droog en schoon is als je het bij de kartonbak legt. Voedselresten en andere verpakkingsmaterialen hebben veel invloed op de recyclebaarheid.
• Let altijd op of een verpakking wel het materiaal is dat je denkt te zien. Vaak worden meerdere verschillende materialen in dezelfde verpakking gebruikt.
• Metaal en blik zijn nog niet eens zo slecht, wijs dus niet altijd metalen verpakkingen af.
• Dat materialen goed gescheiden worden betekend nog niet dat ze enorm duurzaam zijn. Neem het recycleproces in gedachte.

Hoe je greenwashing kunt aanpakken

Hiernaast is greenwashing natuurlijk ook een groot probleem, hoe pak je het aan? Hieronder de belangrijkste eigenschappen van greenwashing:

• Kleur en look betekend niet automatisch duurzaam, vaak is dit expres gedaan voor marketing redenen. Denk kritisch na.
• Niet alle certificaten hebben werkelijke toepassingen, soms bestaan ze in realiteit helemaal niet. Onthoud dus welke certificaten officieel zijn of zoek het certificaat op in je browser.
• Woorden met ‘recycl-‘ geven niet altijd duurzaamheid aan in praktijk. Recylebare materialen hebben weinig te zeggen als het recycleproces in de omgeving niet volledig werkt. Daarom zijn gerecyclede verpakkingsmaterialen veel beter, aangezien ze al minstens 1 keer door het recycleproces heen zijn gegaan.